Do odkrycia bogactwa tradycji chrze�cija�skiej i odwa�nego odpowiadania na wyzwania wsp�czesno�ci zach�ci� Benedykt XVI wiernych p�nocno-wschodnich W�och podczas swej 22. wizyty duszpasterskiej w tym kraju. W dniach 7 i 8 maja odwiedzi� on Akwilej� i Wenecj�.
Przybywaj�c do Akwilei w sobot� 7 maja po po�udniu, Ojciec �wi�ty na placu Kapitol przypomnia� bogat�, si�gaj�c� staro�ytno�ci tradycj� chrze�cija�sk� tego miasta. Zaznaczy�, i� celem jego wizyty jest przede wszystkim umocnienie tamtejszych chrze�cijan w g��bokiej wierze ich ojc�w. „W tej godzinie dziej�w odkrywajcie na nowo, bro�cie i wyznawajcie z duchow� �arliwo�ci� t� podstawow� prawd�!” – zaapelowa� papie�. Podkre�li�, �e jedynie od Chrystusa ludzko�� mo�e otrzyma� nadziej� i przysz�o��, tylko od Niego mog� zyska� si�� i znaczenie przebaczenie, sprawiedliwo�� i pok�j.

Biskup Rzymu zach�ci� zgromadzonych, by uczyli si� ci�gle na nowo w szkole Ewangelii, przek�adaj�c j� na j�zyk dnia powszedniego duchowej �arliwo�ci, jasno�ci wiary, autentycznego mi�osierdzia. Wezwa� ich do cz�stego korzystania z pokarmu eucharystycznego. „Wspomnienie �wi�tej Matki Ko�cio�a w Akwilei niech was wspiera, pobudza ku nowym celom misyjnym, w tym niespokojnym okresie dziej�w niech was czyni budowniczymi jedno�ci i porozumienia mi�dzy narodami waszych ziem” – stwierdzi� Ojciec �wi�ty.

Nast�pnie podczas spotkania w miejscowej bazylice z uczestnikami zgromadzenia przygotowuj�cego II regionalny Zjazd Ko�cielny, kt�ry odb�dzie si� w Akwilei w 2012 r., przypomnia�, �e w ten region g��boko wpisana jest Ewangelia Chrystusa. �wiadczy o tym �ywotno�� wsp�lnot parafialnych, aktywno�� stowarzysze� i odpowiedzialne zaanga�owanie os�b prowadz�cych duszpasterstwo. Horyzont wiary i chrze�cija�ska motywacja by�y i wci�� s� na nowo bod�cem dla �ycia spo�ecznego, inspiruj� konkretne dzia�ania i nasze postawy.

Ojciec �wi�ty wskaza�, �e ewangelizacja powinna skupia� si� na �wiadczeniu o mi�o�ci Boga do cz�owieka. Szczeg�ln� trosk� – przypomnia� – nale�y obj�� ludzi starszych, chorych, potrzebuj�cych. W obliczu rozpowszechnionego kryzysu ma��e�stwa i spadku narodzin trzeba pami�ta� o pomocy rodzinom i m�odym ludziom. Wsp�czesny �wiat stawia te� przed chrze�cijanami nowe wyzwania – m�wi� dalej papie�. Podkre�li�, �e trzeba nada� chrze�cija�ski sens �yciu nacechowanemu rozpaczliw� pogoni� za dobrami materialnymi, praktycznym materializmem i panuj�cym subiektywizmem.

„Tak samo jak to by�o w przesz�o�ci z prze�ywanej odwa�nie wiary tak�e dzi� wyp�ywa bogata kultura” – kontynuowa� Benedykt XVI. Wyja�ni�, �e sk�adaj� si� na ni�: mi�o�� do �ycia od pocz�cia a� do naturalnego kresu; promocja ludzkiej godno�ci; wzmacnianie znaczenia rodziny opartej na wiernym i otwartym na �ycie ma��e�stwie; zaanga�owanie na rzecz sprawiedliwo�ci i solidarno�ci. „Zachodz�ce zmiany kulturowe wymagaj�, by�cie stali si� «przekonanymi chrze�cijanami», zdolnymi do podejmowania nowych wyzwa� kulturowych, w konstruktywnej i �wiadomej debacie z wszystkimi, kt�rzy �yj� w waszym spo�ecze�stwie” – podkre�li� papie�.

Na zako�czenie swego przem�wienia przypomnia�, �e g�oszenie mi�o�ci Chrystusa polega te� na promocji dobra wsp�lnego w spo�ecze�stwie i odpowiedzialnym zaanga�owaniu politycznym ludzi wierz�cych.

Po spotkaniu w bazylice akwilejskiej Benedykt XVI pozdrowi� niekt�rych jego uczestnik�w, a nast�pnie odlecia� �mig�owcem do Wenecji.

Po przybyciu na miejsce na Molo �w. Marka papie� przypomnia�, �e w ci�gu dziej�w miasto by�o powo�ane, by by� mostem mi�dzy Zachodem a Wschodem. Doda�, �e tak�e w naszych czasach z ich nowymi perspektywami i z�o�onymi wyzwaniami, „jest ono wezwane do podj�cia szczeg�lnej odpowiedzialno�ci w dziedzinie wspierania kultury go�cinno�ci i dzielenia si�, zdolnej budowa� mosty dialogu mi�dzy ludami i narodami; kultury zgody i mi�o�ci mocno zakorzenionej w Ewangelii”.

Benedykt XVI przypomnia� te� chrze�cija�sk� inspiracj� charakterystycznej dla Wenecjan przedsi�biorczo�ci i uczciwo�ci, kt�ra w przesz�o�ci zbudowa�a pot�g� ich miasta, widoczn� dzi� we wspania�ych zabytkach, maj�cych w znacznej mierze charakter religijny. „Wasi ojcowie dobrze wiedzieli, �e �ycie ludzkie jest w r�kach Boga i �e bez Jego b�ogos�awie�stwa cz�owiek, buduj�c, trudzi si� na pr�no – doda� Papie�. – Dlatego odwiedzaj�c wasze miasto, modl� si� do Pana, aby da� wam szczer� i owocn� wiar�, zdoln� zasili� wielk� nadziej� i cierpliwe poszukiwanie dobra wsp�lnego”.

Ojciec �wi�ty uda� si� nast�pnie do bazyliki �w. Marka, gdzie przez d�u�sz� chwil� modli� si� przy relikwiach jej patrona i zwiedzi� g��wne miejsca tej wspania�ej �wi�tyni.

Nazajutrz, w niedziel� 8 maja, Benedykt XVI przewodniczy� Mszy �w. w Parku �w. Juliana w Wenecji-Mestre. Nawi�zuj�c do bogatej tradycji wiary tego regionu podkre�li�, �e tak�e dzi� trzeba odwa�nie krzewi� i broni� prawd wiary w ca�ej ich integralno�ci. Wsp�czesny cz�owiek, cz�sto gn�biony powa�nym kryzysem to�samo�ci, winien zdawa� sobie spraw� z chrze�cija�skiej nadziei. Papie� zauwa�y�, �e pomimo g��bokich korzeni historycznych chrze�cija�stwu grozi na tych terenach sprowadzenie jedynie do wymiaru spo�eczno-kulturowego, w kt�rym do�wiadczenie wiary w Jezusa Ukrzy�owanego i Zmartwychwsta�ego nie o�wieca ju� drogi �yciowej.

Ojciec �wi�ty zaznaczy�, �e dzieje si� tak, kiedy wsp�cze�ni uczniowie Jezusa nie wierz� ju� w moc i �yw� obecno�� Pana. „Problem z�a, b�lu i cierpienia, problem niesprawiedliwo�ci i ucisku, strachu przed innymi, obcymi i dalekimi, kt�rzy przyje�d�aj� do naszego kraju i wydaje si�, �e pr�buj� zagra�a� temu, czym jeste�my, sk�ania dzisiejszych chrze�cijan, aby m�wi� ze smutkiem: mieli�my nadziej�, �e Pan nas wybawi od z�a, b�lu, cierpienia, l�ku, niesprawiedliwo�ci” – powiedzia� kaznodzieja. Wskaza�, �e w obliczu tych pyta� trzeba pozwoli�, by pouczy� nas sam Pan Jezus, tak jak uczyni� to wobec uczni�w zmierzaj�cych do Emaus. „Czynimy to, przede wszystkim s�uchaj�c i mi�uj�c S�owo Bo�e, odczytywane w �wietle Tajemnicy Paschalnej, aby rozpala�o nasze serce i o�wieca�o umys�, pomagaj�c nam odczytywa� wydarzenia �ycia i nada� im sens” – wyja�ni� papie�.

Wskaza� ponadto, �e trzeba te� zasi��� z Panem do sto�u Eucharystii, aby Jego obecno�� w Jego Ciele i Krwi przywr�ci�a nam spojrzenie wiary, aby wszystko postrzega� oczyma Boga, w �wietle Jego mi�o�ci. „Pozostawa� z Jezusem, kt�ry by� z nami, przyj�� Jego styl �ycia – daru dla innych, wraz z Nim wybra� logik� komunii mi�dzy nami, solidarno�ci i dzielenia si� dobrami. Eucharystia jest ostatecznym wyrazem daru, jakim Jezus czyni samego siebie i jest nieustannym zaproszeniem do prze�ywania naszego �ycie w logice Eucharystii jako daru dla Boga i innych” – powiedzia� Ojciec �wi�ty.

Zauwa�y�, �e tak�e dzi� trzeba, aby ka�dy chrze�cijanin by� �wiadkiem gotowym do g�oszenia z rado�ci� �mierci i Zmartwychwstania Pa�skiego. Jest to tym bardziej konieczne, �e „spo�ecze�stwo tradycyjnie katolickie mo�e odczuwa� w sensie negatywnym lub niemal nie�wiadomie asymilowa�, skutki kultury, prowadz�cej do zaszczepienia sposobu my�lenia, w kt�rym otwarcie odrzuca si� lub skrycie utrudnia si� oddzia�ywanie or�dzia Ewangelii”.

Papie� zach�ci� wiernych, by nigdy nie ulegali pokusom kultury hedonistycznej i materialistycznego konsumizmu. Przypomnia�, �e nasza wiara i nadzieja s� zwr�cone ku Bogu, a p�nocno-wschodnie W�ochy s� ojczyzn� wielu �wi�tych. „Je�li zechcemy uwa�nie s�ucha� ich nauczania duchowego, to nietrudno rozpozna� osobiste i charakterystyczne, kierowane do nas wezwanie: B�d�cie �wi�tymi! Umie��cie Chrystusa w centrum waszego �ycia! Budujcie na Nim gmach waszego �ycia! W Jezusie odnajdziecie moc, by otworzy� si� na innych i aby czyni� z siebie, za Jego przyk�adem dar dla ca�ej ludzko�ci” – stwierdzi� Benedykt XVI.

Przypomnia�, �e tutejszy Ko�ci� szczyci� si� w przesz�o�ci budowaniem jedno�ci, przekraczaj�cej granice kultur, w oparciu o Ewangeli� i budowanie cywilizacji mi�o�ci. Dzisiaj Ko�cio�y wywodz�ce si� z Akwilei s� powo�ane, zw�aszcza w �wietle zjawiska imigracji i nowych okoliczno�ci geopolitycznych, do umacniania tej dawnej jedno�ci duchowej. Ojciec �wi�ty zaznaczy�, i� jego wizyta pragnie by� wsparciem dla budowania solidarno�ci tamtejszego Ko�cio�a i inicjatyw na rzecz sprawiedliwo�ci i pokoju. „Na�ladujcie przyk�ady i nauk� waszych �wi�tych i b�ogos�awionych, ��cz�c je z bie��cymi wymaganiami” – zach�ci� wiernych p�nocno-wschodnich W�och Benedykt XVI.

Przed zako�czeniem Eucharystii wyg�osi� kr�tkie rozwa�anie poprzedzaj�ce modlitw� „Regina Caeli”. Powierzy� Matce Bo�ej trudy apostolskie kap�an�w, �wiadectwo zakonnik�w i zakonnic, rodzic�w przekazuj�cych wiar� swoim dzieciom, m�odych podejmuj�cych drog� wiary, wysi�ki �wieckich wsp�pracuj�cych w dziele nowej ewangelizacji, poszczeg�lne parafie, stowarzyszenia i ruchy ko�cielne.

Po udzieleniu b�ogos�awie�stwa apostolskiego Ojciec �wi�ty powr�ci� motor�wk� do Wenecji w towarzystwie eskorty, utworzonej przez stowarzyszenia wio�larskie z tego miasta. Po obiedzie z biskupami i kr�tkim odpoczynku papie� uda� si� do bazyliki �w. Marka, gdzie spotka� si� z przedstawicielami Zgromadzenia Ko�cielnego Patriarchatu Wenecji. Benedykt XVI przewodniczy� temu forum w zwi�zku z zako�czeniem wizytacji duszpasterskiej poszczeg�lnych parafii, ruch�w i stowarzysze� ko�cielnych, prowadzon� od roku 2005 przez patriarch� kard. Angelo Scol�.

Ojciec �wi�ty wezwa� „Ko�ci�, kt�ry jest w Wenecji” do przezwyci�ania przeszk�d indywidualizmu i relatywizmu, nieulegania s�abo�ciom, do usi�owania spojrzenia z bliska na osob� Jezusa – „Drog�, Prawd� i �ycie”. „Jako nast�pca Aposto�a Piotra, odwiedzaj�c w tych dniach wasz� ziemi�, m�wi� do ka�dego z was: nie l�kajcie si� i�� pod pr�d na spotkanie Jezusa, zmierza� ku g�rze, aby napotka� Jego wzrok” – powiedzia� papie�. Nawi�zuj�c do loga swej wizyty, przedstawiaj�cego przekazanie przez �w. Marka Ewangelii �w. Piotrowi, powiedzia�: „Dzi� symbolicznie przybywam do was, aby przekaza� Ewangeli� wam, duchowym synom �wi�tego Marka, aby umocni� was w wierze i doda� wam otuchy w obliczu wyzwa� obecnego czasu. Post�pujcie ufni drog� nowej ewangelizacji, oddani s�u�bie ubogim i odwa�nemu �wiadectwu w r�nych realiach spo�ecznych. B�d�cie �wiadomi, �e niesiecie or�dzie, adresowane do ka�dego cz�owieka i do ca�ego cz�owieka; or�dzie wiary, nadziei i mi�o�ci” – stwierdzi� Benedykt XVI.

Zaznaczy�, �e pierwszymi adresatami tej zach�ty s� kap�ani. Podkre�li� rol� os�b konsekrowanych, kt�re przez �luby zakonne powinny ukazywa� znaczenie i mo�liwo�� ca�kowitego ofiarowanie si� Bogu, oraz �wieckich, kt�rzy zawsze i wsz�dzie powo�ani s� do zdawania sprawy z nadziei, kt�ra w nich jest. „Ko�ci� potrzebuje waszych dar�w i waszego entuzjazmu. Umiejcie powiedzie� ‘tak’ Chrystusowi, kt�ry was wzywa, aby�cie byli Jego uczniami, aby�cie byli �wi�tymi” – powiedzia� Ojciec �wi�ty. Podkre�li�, �e trzeba dzi� �wieckich zafascynowanych idea�em �wi�to�ci, aby budowa� spo�ecze�stwo godne cz�owieka, cywilizacj� mi�o�ci.

Odnosz�c si� do troski Patriarchatu Wenecji o ewangelizacj� i katechez� doros�ych papie� zach�ci� do krzewienia katechezy na ka�dym poziomie i szczeg�lnej troski o formacj� dzieci i m�odzie�y. Zaznaczy�, �e centrum misji Ko�cio�a jest zawsze Eucharystia, od kt�rej zale�y istotnie nasze �ycie duchowe. „Bez niej wiara i nadzieja gasn�, a mi�o�� ulega ozi�bieniu. Dlatego wzywam was do coraz wi�kszej troski o jako�� celebry eucharystycznej, zw�aszcza w niedziel�, aby Dzie� Pa�ski by� prze�ywany w pe�ni i o�wieca� sprawy i dzia�ania ka�dego dnia. Z Eucharystii, niewyczerpanego �r�d�a Bo�ej mi�o�ci, mo�ecie czerpa� energi� potrzebn� do niesienia Chrystusa innym i prowadzenia innych do Chrystusa, do codziennego �wiadczenia mi�o�ci i solidarno�ci oraz do dzielenia si� dobrami, jakich udziela wam Opatrzno��, z bra�mi pozbawionymi tego, co niezb�dne” – stwierdzi� Benedykt XVI.

W spotkaniu z papie�em uczestniczyli r�wnie� przedstawiciele innych wsp�lnot chrze�cija�skich: Ormia�skiego Ko�cio�a Apostolskiego, prawos�awia greckiego i rosyjskiego, a tak�e wsp�lnot anglika�skiej i lutera�skiej.

Z Placu �w. Marka Benedykt XVI przep�yn�� gondol� do bazyliki Santa Maria della Salute. Spotka� si� tam z przedstawicielami �wiata kultury, sztuki i gospodarki.

Swe przem�wienie do tego �rodowiska opar� na trzech s�owach-kluczach: woda, zdrowie i „Najja�niejsza” jako tytu� dawnej Republiki Weneckiej. Zaproponowa�, aby Wenecja by�a postrzegana nie tyle jako „miasto wody”, jak bywa nazywana, ale jako miasto �ycia i pi�kna.

Nawi�zuj�c do miejsca tego zgromadzenia, papie� rozpocz�� swe rozwa�ania od wody, co – jak zaznaczy� – wydaje si� by� logiczne z wielu powod�w. Woda jest symbolem zar�wno �ycia, jak i �mierci, „o czym dobrze wiedz� ludzie dotkni�ci powodziami i wylewami”, przede wszystkim jednak jest zasadniczym elementem �ycia. Ojciec �wi�ty przypomnia�, �e Wenecja bywa nazywana „Miastem wody”, dodaj�c, �e r�wnie� dla jej mieszka�c�w poj�cie to ma podw�jne znaczenie: negatywne i pozytywne, ��cz�c w sobie wiele zjawisk niekorzystnych, ale jednocze�nie zawieraj�c w sobie r�wnie� niezwyk�� si�� przyci�gania.

Fakt, i� Wenecja jest „miastem wody”, ka�e my�le� o wsp�czesnym spo�ecze�stwie, a tym samym o kulturze europejskiej, kt�r� okre�la si� jako „p�ynn�”, to znaczy cechuje j� ma�a stabilno�� lub mo�e nawet brak stabilno�ci, zmienno��, brak tre�ci, kt�ra niekiedy zdaje si� j� charakteryzowa�. „I tu chcia�bym zg�osi� zaproponowa�, aby Wenecja sta�a si� nie miastem ‘p�ynnym’ w powy�szym znaczeniu, lecz miastem �ycia i pi�kna” – powiedzia� papie�. Zaznaczy�, �e jest to zapewne jaki� wyb�r, „ale w naszej historii trzeba wybiera�: cz�owiek ma swobod� odczytywania rzeczywisto�ci i nadawania jej znaczenia i w�a�nie na tej wolno�ci polega jego wielka godno��”.

W mie�cie, jakiekolwiek by ono by�o, r�wnie� wybory o charakterze administracyjnym, kulturalnym i gospodarczym zale�� w gruncie rzeczy od tego podstawowego ukierunkowania, kt�re mo�emy nazwa� „politycznym” w najszlachetniejszym i najwznio�lejszym znaczeniu tego s�owa. Chodzi o wyb�r mi�dzy miastem „p�ynnym” – ojczyzn� kultury, kt�ra jawi si� jako coraz bardziej relatywna i przemijaj�ca, a miastem, kt�re nieustannie odnawia swe pi�kno, czerpi�c z pi�knych �r�de� sztuki, wiedzy, zwi�zk�w mi�dzy lud�mi i narodami – stwierdzi� Ojciec �wi�ty.

Przechodz�c do drugiego s�owa – zdrowie [salute, czasem t�umaczone tak�e jako zbawienie - przyp. KAI] przypomnia� pokr�tce dzieje �wi�tyni, w kt�rej spotka� si� ze swymi go��mi. Ten jeden z najs�ynniejszych ko�cio��w miasta, dzie�o Longheny, wzniesiono jako wotum dla Matki Bo�ej za uwolnienie Wenecji od d�umy w 1630 r. Obok bazyliki ten wieki architekt zbudowa� klasztor somask�w, kt�ry sta� si� p�niej patriarszym seminarium duchownym. „Unde origo, inde salus” – zacytowa� Benedykt XVI s�owa wypisane w bazylice, wskazuj�ce na to, jak �ci�le zwi�zane s� z Matk� Bo�� pocz�tki Wenecji, za�o�onej, jak g�osi tradycja, 25 marca 421, a wi�c w �wi�to Jej Zwiastowania. „I w�a�nie za wstawiennictwem Maryi przysz�o zdrowie, wybawienie od d�umy” – podkre�li� papie�.

Zwr�ci� uwag�, �e z owego motta mo�na wydoby� g��bsze i szersze znaczenie: od Dziewicy z Nazaretu wzi�� pocz�tek Ten, kt�ry daje nam „zdrowie”. „Zdrowie jest rzeczywisto�ci� obejmuj�c� wiele znacze� i ca�o�ciow�: jego �aci�ska nazwa [salus] pochodzi od wyra�enia ‘stare bene’, kt�re pozwala nam prze�y� spokojnie dzie� nauki i pracy lub wypoczynku, a� po ‘salus animae’, od kt�rego zale�y nasze wieczne przeznaczenie” – podkre�li� Ojciec �wi�ty. Zaznaczy�, �e B�g troszczy si� o to wszystko, bez wyj�tku. Pokazuje to Jezus w Ewangelii, gdy uzdrawia� chorych wszelkiego rodzaju, ale tak�e uwalnia� op�tanych, odpuszcza� grzech i wskrzesza� zmar�ych.

„Jezus objawi�, �e B�g kocha �ycie i chce uwolni� je od wszystkiego, co temu zaprzecza, ��cznie z czym� tak radykalnym, jak z�o duchowe, grzech, truj�cy korze� zanieczyszczaj�cy wszystko. Dlatego sam Jezus mo�e by� nazwany ‘Zdrowiem [zbawieniem]‘ cz�owieka: Salus nostra Dominus Jesus” – powiedzia� papie�. Doda�, �e Jezus zbawia cz�owieka, wchodz�c ponownie w zbawczy zwi�zek z Ojcem w �asce Ducha �wi�tego, zanurza go w tym czystym i o�ywiaj�cym nurcie, kt�ry uwalnia cz�owieka od jego „parali�u” fizycznego, psychicznego i duchowego, uzdrawia go z twardo�ci serca, z egocentrycznego zamkni�cia si� i pozwala zakosztowa� mo�liwo�ci prawdziwego odnalezienia samego siebie, zatracaj�c si� w mi�o�ci do Boga i bli�niego.

I wreszcie trzecie s�owo: „Najja�niejsza” – nazwa Republiki Weneckiej, tytu� prawdziwie zdumiewaj�cy, mo�na by powiedzie�, �e utopijny, w por�wnaniu z rzeczywisto�ci� ziemsk�, a jednak zdolny do przywo�ywania nie tylko pami�ci o minionej chwale, ale tak�e idea��w maj�cych zastosowanie w planach dnia dzisiejszego i jutrzejszego w tym wielkim regionie. Papie� zauwa�y�, �e we w�a�ciwym znaczeniu „Najja�niejsze” mo�e by� tylko Miasto Niebieskie, Nowe Jeruzalem, o kt�rym wspomina Ksi�ga Apokalipsy jako o cudownej wizji. A jednak chrze�cija�stwo postrzega to �wi�te Miasto, ca�kowicie przemienione przez chwa�� Boga, jako cel, poruszaj�cy serca ludzi i popychaj�cy ich kroki i kt�ry o�ywia trudne i cierpliwe zaanga�owanie na rzecz ulepszania miasta ziemskiego.

Ojciec �wi�ty przypomnia�, �e Sob�r Watyka�ski II zaznaczy�, �e oczekiwanie na now� ziemi� nie powinno os�abia�, ale raczej pobudza� trosk� o prac� tu, na ziemi. Zwr�ci� uwag�, �e s�owa te rozbrzmiewaj� w czasie, gdy wyczerpuje si� si�a utopii ideologicznych i nie tylko optymizm jest przy�miony, ale nawet nadzieja prze�ywa kryzys. „Nie powinni�my zapomina�, �e ojcowie soborowi, kt�rzy pozostawili nam to nauczanie, �yli w czasach dw�ch wojen �wiatowych i totalitaryzm�w” – podkre�li� papie�. Zaznaczy�, �e ich perspektyw� dyktowa� z pewno�ci� nie �atwy optymizm, ale wiara chrze�cija�ska, kt�ra o�ywia nadziej� jednocze�nie wielk� i cierpliw�, otwart� n a przysz�o�� i uwa�n� na sytuacje historyczne. Z tego te� punktu widzenia nazwa „Najja�niejsza” m�wi nam o cywilizacji pokoju, opartej na wzajemnym szacunku, poznaniu, na stosunkach przyja�ni.

Wenecja ma d�ug� histori� i bogate dziedzictwo ludzkie, duchowe i artystyczne, aby by� zdolna tak�e dzisiaj do zaproponowania cennego wk�adu w pomaganiu ludziom, aby uwierzyli w lepsz� przysz�o�� i anga�owali si� w budowanie jej – stwierdzi� Benedykt XVI. Zaznaczy�, �e w tym celu nie nale�y si� l�ka� innego symbolicznego elementu, zawartego w herbie �w. Marka: Ewangelii. Jest ona najwi�ksz� si�� przemiany �wiata, ale nie jest ani utopi�, ani ideologi�. Pierwsze pokolenia chrze�cijan nazywali j� raczej „drog�”, to znaczy sposobem �ycia, kt�ry jako pierwszy praktykowa� Chrystus i kt�ry wzywa nas do na�ladowania Go.

Na zako�czenie Ojciec �wi�ty podzi�kowa� jeszcze raz patriarsze Wenecji kard. A. Scoli, jego biskupom pomocniczym i wszystkim, kt�rzy wsp�pracowali „dla tak wspania�ego przyj�cia”. Pozdrowi� miejscow� wsp�lnot� �ydowsk� o staro�ytnych korzeniach i kt�ra odegra�a wa�n� rol� w dziejach miasta, a tak�e gmin� muzu�ma�sk� „tak znacz�c�”. Pozdrowi� te� wszystkie Ko�cio�y lokalne tego regionu – Triveneto i udzieli� wszystkim b�ogos�awie�stwa apostolskiego.

Na zako�czenie swego pobytu, po spotkaniu ze �wiatem kultury i gospodarki Benedykt XVI po�wi�ci� odrestaurowan� kaplic� �wi�tej Tr�jcy oraz zainaugurowa� bibliotek� Studium Generale Marcianum. Jest to szko�a wy�sza, nale��ca do Patriarchatu Wenecji.

Stamt�d papie� odp�yn�� motor�wk� na weneckie lotnisko Marco Polo, sk�d samolotem odlecia� do Rzymu. Na sto�ecznym lotnisku Ciampino jest spodziewany ok. godz. 20.30. By�a to jego 22. podr� po W�oszech.

S�g� M�g nincs hozz�sz�l�s.

�j hozz�sz�l�s Friss�t�s